به گزارش سایت پیام نورنا (PNUNA.COM) : ایسنا – سید ضیاء هاشمی در جلسه شورای هماهنگی فعالیت‌های فرهنگی دانشگاه­های خوزستان که در سالن جلسات حوزه ریاست دانشگاه شهید چمران اهواز برگزار شد، با بیان این­که ساختار نظام ما ساختاری مترقی است که می‏تواند الگویی برای دیگر کشورها و به‌خصوص کشورهای اسلامی باشد، اظهار کرد: اگر تلاش ما بر این باشد که نشان دهیم این دولت و یا دولت‌های دیگر در انجام وظایف و رفع نیازها ناکام هستند، هنر نکرده‌ایم زیرا آرمان‌ها را زیرسؤال این به معنای آن نیست که نقد وجود نداشته باشد بلکه باید نقد سازنده باشد.

بدون آزادی فرهنگ رشد نمی‏کند

وی با اشاره به این‏که استقلال، آزادی، جمهوری و اسلامی اهداف اصلی مورد تأکید در ساختار نظام است، افزود: ما به دنبال کشوری مستقل مبتنی بر اقتدار و پیشرفت هستیم و در این خصوص دانشگاه‏ها نقش محوری دارند‎؛ همچنین ما به آزادی نیاز داریم، زیرا بدون آزادی فرهنگ رشد نمی‏کند، انتخاب شکل نمی‏گیرد و هویت به دست نمی‏‌آید؛ کرامت انسانی بدون آزادی حفظ نمی‌شود و آزادی اصلی مقدس و امری دینی و انقلابی است.

معاون فرهنگی‏ و اجتماعی وزیر علوم، با بیان این‏که جمهوریت یک ضرورت انقلابی است، تصریح کرد: کسانی که فقط حکومت اسلامی را بدون جمهوریت راه سعادت می‏دانند، راه خود را از امام (ره) و انقلاب جدا کرده‌اند. بنا بر فرمایشات رهبری هر کس مشروعیت انتخابات را زیر سؤال ببرد و یا به نتیجه انتخابات تمکین نکند تخطی کرده است که گناه آن بسیار بزرگ است؛ جمهوریت یعنی رأی مردم سرنوشت کشور را تعیین کند و نظر امام(ره) و رهبری نیز بر آن است. اگر کسی جمهوریت را تنها یک وجه ظاهری برای مقبولیت مردمی می‏داند یا منطق جمهوری اسلامی را نفهمیده است و یا نظری مخالف جمهوری اسلامی دارد که اگرچه دیدگاه او محترم است اما حق ندارد برای نظام تصمیم بگیرد.

هاشمی با اشاره به این‏که نظام ما براساس مردم‌سالاری است، عنوان کرد: محور ساختار نظام، ولایت مطلقه فقیه است و نه تنها نظارت بلکه ولایت و در اختیارات نیز اختیارت تام دارد؛ رهبر هر کشوری حق دارد که رأی نهایی را در امور آن کشور بدهد و ولایت فقیه امری عقلانی، اعتقادی و قانونی است و بر مبنای آن قانون اساسی چارچوب‌های ما را مشخص کرده است.

وی ادامه داد: بر اساس قانون اساسی حفظ کرامت انسان‌ها، آزادی، دفاع ازحقوق مردم و عدالت در همه شئون آن از اصول پایه نظام جمهوری اسلامی است و هرکس به نظام اعتقاد دارد، باید به آن‏ها عمل کند؛ ما بر اساس نظام جمهوری اسلامی با یک مبنای قانونی عمل کردیم و امام ابتدای انقلاب برای جمهوری اسلامی انتخابات برگزار کرد که مردم با رأی قاطع به آن رای دادند. اگر به جای 98 درصد 49 درصد مردم به نظام جمهوری اسلامی آری می‌گفتند‏، امام خمینی(ره) نظام جمهوری اسلامی را اصل حکومت قرار نمی‏دادند‏ بنابراین نظام کشور ما بر اساس مردم‏‌سالاری در چارچوب ‏دین و رأی مردم با تأیید قانون استوار است.

اگر فرهنگ از عنوان وزارت علوم حذف شده اما از مأموریت‏های آن حذف نشده است

معاون فرهنگی‏ و اجتماعی وزیر علوم، با تاکید بر این‏که این دانشگاه‏ها در تحقق آرمان‏ها و اهداف انقلاب نقش اساسی دارند، گفت: دانشگاه نهادی است علمی و فرهنگی و سهم فرهنگی دانشگاه اصلا کمتر از سهم علمی آن نیست؛ دانشگاه کانون جامعه‌پذیری اجتماعی، سیاسی و علمی است. دانشگاه مهد پرورش فرهیختگان و نخبگان است که فقط با آموزش و پژوهش تحقق نمی‌یابد. پیشرفت فرهنگی از کارکردهای ذاتی دانشگاه و نظام‌های آموزش عالی است؛ همان‌طور که عنوان می‌کنیم آموزش‌وپرورش در این نظام نیز وزارت فرهنگ و آموزش‌عالی است، اگر فرهنگ از عنوان وزارت علوم حذف شده اما از مأموریت‏های آن حذف نشده است. این نگاه غلط است که گفته شود وظیفه دانشگاه آموزش و پژوهش است و فرهنگ کار تکمیلی است.

همه مسئولان متولی دانشگاه، متولی فرهنگ هستند

هاشمی با بیان این‏که فرهنگ جزو کارهای محوری است و تمام مسئولان دانشگاه و همه بخش‏ها متولی فرهنگ در دانشگاه هستند، عنوان کرد: متولی فرهنگ در دانشگاه به ترتیب اولویت، رییس دانشگاه، حوزه معاونت فرهنگی، نهاد رهبری، حوزه تشکل‌ها و مجامع فرهنگی و در نهایت همه اساتید و مؤثران و مدیران دانشگاهی است. اگر دانشگاه از نظر فرهنگی پیشرفت کرد افتخار آن برای همه است و اگر عقب ماند نه تنها معاون فرهنگی بلکه همه باید پاسخ دهند. مگر دانشجویان فقط پیام را از معاونت فرهنگی دانشگاه دریافت می‌کنند. در یک تحلیل سیستمی دانشگاه بخشی از سیستم است.

وی ادامه داد: مگر می شود که 25 میلیون جوان در کشور از آسیب‏های اجتماعی رنج ببرند اما پنج میلیون دانشجو از این آسیب‏ها مستثنی باشند؟ البته دانشجویان از بقیه اقشار باید بهتر باشند و آسیب‌هایشان کمتر باشد و تدین‌شان باید بالاتر باشد و به استناد همه تحقیقات هست. ما درگیر تحقیقات و پیمایش‌های میدانی هستیم. در تحقیقات انجام‌شده هیچ‌گاه دیده نشده که وضعیت دانشجویان در شاخص‏های اجتماعی از دیگر جوانان جامعه بدتر باشد؛ پس چرا همه اظهار نگرانی و دغدغه می‌کنند و چرا هر مشکلی پیش می‌آید همه تقصیرها متوجه دانشگاه می‌شود. چرا دغدغه‌ها تنها متوجه دانشگاه است و تریبون‌ها تنها دانشگاه را می‌شناسند؟

معاون فرهنگی‏ و اجتماعی وزیر علوم، اضافه کرد: صدا و سیما اکنون مدعی دانشگاه‏‌ها شده و نگران حجاب در دانشگاه‏ها شده است اما چرا به خود نمی‏پردازد؟ ما وظیفه داریم به صدا و سیما کمک کنیم. صدا و سیما می‏خواهد برای ما تعیین تکلیف کند؟ به مسئولان صدا وسیما گفته ام که در حال تخریب ‏دانشگاه‏ها هستید، صدا و سیما باید در محضر دانشگاه تلمذ کند، البته ما برای کارکنان و مدیران صدا و سیما ارزش قائل هستیم اما به دانشگاه‏ها و دانشگاهیان خود افتخار می‏کنیم.

وی ادامه داد: چه کسی گفته الحاد و بی‏دینی در جامعه در حال افزایش است؛ آسیب‏های اجتماعی وجود دارد اما این آسیب‏ها در عمومیت جامعه وجود دارد. اکنون میزان طلاق در کشور به 22.5 درصد رسیده و سرعت و شتاب آن در حال رشد است. وضعیت اعتیاد، دلزدگی، سن ازدواج و امید دانشگاه مسائلی است که باید در دانشگاه درمورد آن بررسی کنند. البته خیلی از این موارد نیز دیگر محرمانه نیست و آمار آن منتشر می‌شود. کسی منکر آسیب‏های اجتماعی نمی‏شود اما فکر نکنید هر مشکلی وجود دارد به دانشگاه باز می‏گردد. دانشگاه گل سرسبد جامعه است و امید به آینده در آن در حال افزایش و روند حرکت فرهنگ در دانشگاه‏ها مثبت است این را تحقیقات و مطالعات نشان می دهد.

معاون فرهنگی ‏و اجتماعی وزیر علوم،عنوان کرد: روند مشارکت و اعتماد و سرمایه اجتماعی ما درمقایسه با 2سال گذشته در حال افزایش است؛ وظیفه ما افزایش دادن این موارد است. در کار فرهنگی به مسئولیت‌پذیری بخش‌های مختلف نیاز داریم. این مسئولیت همه ماست؛ نباید به دنبال مچ‏گیری باشیم بلکه باید دغدغه مشترک داشته باشیم و همه در این مسیر پیش برویم. برای این کار باید امیدوار باشیم و اگر امیدوار نیستیم کنار برویم.

ما متولی اردوهای مختلط هستیم اما متولی مساجد نیستیم؟

هاشمی اضافه کرد: چرا به مساجد دانشگاه نگاه نمی‏شود و وضعیت آن را مشاهده نمی‏کنند. ممکن است بگویند در حوزه مسئولیت شما نیست. آیا ما متولی اردوهای مختلط هستیم اما متولی مساجد نیستیم؟ تعداد افراد حاضر در مساجد دانشگاه‌ها رو به افزایش است اما چرا این افراد و برنامه‌‏ها دیده نمی‌شود. اکنون با کمبود مکان برای اعتکاف دانشجویان مواجه هستیم. سال گذشته 16 همایش ملی رضوی در دانشگاه‌ها برگزار شد و برنامه‌های دیگری که با اقبال بسیار وسیع دانشجویان مواجه می‌شود. چرا این ظرفیت در دانشگاه‏ها دیده نمی‏شود؟

وی اظهار کرد: مزار شهدای گمنام در دانشگاه‌ها کانون مناجات و راز و نیاز دانشجویان شده است. بحث کرسی‌های آزاد اندیشی را به‌درستی اشاره کردند که روندش کند است. ما آسیب ‏شناسی داریم و تحلیل می‏کنیم اما همیشه نیز عنوان کرده‌ایم که باید از ان حمایت شود. کارها به‌تدریج پیش می‏رود. برای توسعه نیاز به هم‌افزایی، همدلی و همکاری متقابل داریم. این به چه معناست که همه به دانشگاه‏ها حمله می‏کنند. دولت در خودروسازی موفق‌تر است یا دانشگاه؟ قطعأ در دانشگاه موفق‌تر عمل کرده‌است.

معاون فرهنگی ‏و اجتماعی وزیر علوم، با بیان این‌که دانشگاه اهل نقد و تحلیل و نظر است، گفت: دانشگاه اگر قرار باشد از خود دفاع کند بسیار قوی می‌تواند از خود هم دفاع سلبی و ایجابی کند. هر کدام از مدیران دانشگاه می‌توانند این قضیه را ثابت کنند که دانشگاه نمره بیست نمی‌گیرد اما در مقایسه قطعأ بالاترین نمره را دارد و این یک تعصب نیست بلکه آن را بر اساس تحلیل عنوان می‌کنم.

دغدغه‏‌های فرهنگی با بدنه دانشگاهی تقارب داشته باشد

هاشمی خاطرنشان کرد: تقاضاها و نگرانی‏ های ما به‌عنوان مدیران فرهنگی باید با بدنه دانشگاه منطبق باشد و یا تطابق و تقارب داشته باشد. فرهنگ به معنای ارزش‌های مشترک است. نمی‏توانیم دغدغه فرهنگی را مطرح کنیم و بعد بگوییم 90 درصد با ما همراه نیستند، این فرهنگ نیست بلکه درباره یک خرده‌فرهنگ خاص صحبت می‌کنیم. ممکن است بعضی موارد مانند تنبلی و کسالت برای 920 دصد مردم جذاب باشد ولی آن را هم در مقام عمل می‌پسندند و در مقام نظر کسی آن را تأیید نمی‌کند ولی چیزی به‌عنوان قانون است و حتما باید آن را اجرا کرد و قطعأ قانون بهتر از بی‌قانونی است. حتی قانون بد هم بهتر از بی‌قانونی است پس موظف هستیم به قانون عمل کنیم هرچند که از نظر ما قانون خوبی نباشد و در چارچوب این قانون، آن را نقد کنیم. مدیر باعرضه خود باید از قانون تبعیت و از آن دفاع کند.

هاشمی با اشاره به موضوع استقلال دانشگاه‌ها، افزود: دانشگاه در تمام دنیا و در کشور در همه مقاطع تاریخی و بر طبق همه اسناد بالا دستی نهادی مستقل است. هیچ نهاد بیرونی نباید در دانشگاه دخالت کند و این موضوع به نفع هیچ‌کس نیست. رهبر انقلاب و سند دانشگاه اسلامی، بر دانشگاه مستقل تأکید دارند. استقلال دانشگاه به معنای آن است که حتی دولت نباید فکر کند که دانشگاه یک اداره عادی است؛ صداوسیما نیز باید بداند که دانشگاه یک نهاد مستقل است. معنای آن نیست که نقد و تبادل نظر نشود اما جایگاه و شأن دانشگاه باید حفظ شود.

غلط است که هر کس در هر گوشه‏ ای در کار دانشگاه دخالت کند

وی ادامه داد: بسیار بد است که گفته شود موقعیت رؤسای دانشگاه‌ها پیش از انقلاب بهتر از امروز بوده است. این‏که به دانشگاهی هجمه شود و رییس دانشگاه محکوم و هجمه‌کنندگان تبرئه شوند خیلی تردید ایجاد می‌کند؛ این امر غلطی است که هر کس در هر گوشه‏ای در کار دانشگاه دخالت کند. یعنی دانشگاه متوجه نیست و ما متوجه هستیم! پس بقیه بروند و پیشگام علم شوند. دانشگاه کانون علم است. همه قوا اعم از دولت، قوه مقننه، قضا و قوای نظامی باید حرمت و استقلال دانشگاه‏ها را حفظ کنند. نقد و تعامل اشکال ندارد و باید وجود داشته باشد. قانونأ دانشگاه بخشی از دولت، تابع مجلس و ملزم به مقررات و احکام قوه قضاییه است اما این‌که این جایگاه دانشگاه را در نظر نگیریم مشکل ایجاد می‌کند.

نگاه تک‌بعدی به فرهنگ نتیجه معکوس می‏دهد

معاون فرهنگی اجتماعی وزیر علوم، با بیان این‏که نگرش ما به فرهنگ باید درست باشد، گفت: فرهنگ مجموعه‌ای از ارزش‌ها، نگرش‌ها، باورها و رفتارهاست و ما به‌عنوان مدیریت فرهنگی موظف هستیم که نسبت به این ارزش‏ها برنامه داشته باشیم. فزهنگ، حوزه عمل رویه و قابلیت رفتار ماست و این قابلیت را باید ببینیم و در مدیریت فرهنگ باید با یک رویکرد مشارکتی کار کنیم نه آن‌که صرفا از بیرون نگاه نظارتی و مچ‌گیر داشته باشیم؛ فرهنگ بدون هم‌افزایی و همکاری پیش‌ نمی‌رود. با دستور نیز اهداف فرهنگی محقق نمی‏شود. نمی‌توانیم دستورالعمل بدهیم که فلان بخش خوب یا بد است، این فرهنگ رسمی است و نباید میان فرهنگ رسمی و غیررسمی شکاف ایجاد شود.

هاشمی خاطرنشان کرد: کسانی می‌توانند در فرهنگ مؤثرتر باشند که از قدرت فاصله بیشتتری دارند. قدرت تسهیل‌گر است، یعنی بخشنامه و امکانات می‌دهد اما معلم در دانشگاه فرهنگ‌ساز است. روحانی در محله و مسجد فرهنگ‌ساز است که ارزش‌ها و نگرش‌ها را تبیین می‌کند. البته فرهنگ و مدیریت فرهنگی یک امر دیربازده است و این‌گونه نیست که امروز بخشنامه‌ای بدهیم و فردا نتیجه را ببینیم. بنابران تحولات فرهنگی، آنی ایجاد نمی‌شود و فرهنگ با برخوردهای سلبی و تحکم‌آمیز اصلاح نخواهد شد، فرهنگ با زمینه‌سازی برای گفت ‏وگو و تبیین نگرش‌ها و ارزش‌ها قابل پیشرفت است.

وی با بیان این‌که مدیریت فرهنگی یک امر درست و ضروری است، ادامه داد: نگاه تک‌بعدی و سطحی به فرهنگ، نتیجه معکوس می‏دهد. اکنون آمارهای نگران‌کننده‌ای از مصرف مشروبات الکلی ارائه می‌شود که وحشتناک است. انزوا، بی‌اعتمادی، حاشیه‌نشینی و خودکشی مشکلاتی است که راه‌حل آن‌ها در حوزه فرهنگی، جلب مشارکت و ایجاد امید است. اگر فقط بخواهیم که برخورد کنیم، تذکر دهیم، کنترل کنیم و نظارت داشته باشیم، که مدیریت فرهنگی نیست.

معاون فرهنگی اجتماعی وزیر علوم، افزود: این‌ها بخشی از مدیریت فرهنگی است ولی مدیریت فرهنگی به معنای آن‌است که با علم و تخصص تلاش و زمینه مشارکت، گفت‌وگو، تبادل نظر و نقد را فراهم کنیم. در این حوزه دانشگاه الگوساز است و می‌تواند اثرگذار باشد اگرنه این‌که صرفأ ظواهر را ببینیم و بخواهیم آن‌ها را با برخوردهای تحکمی و سلبی کنترل کنیم، نتیجه‌ای جز یأس، دلزدگی، پناهبردن به انزوا و اعتیاد ندارد و این هم یک امر انسانی است و در همه جوامع ممکن است اتفاق افتد. وقتی امید و امکان حرکت نباشد و دانشجو احساس کند، درس که می‌خواند، امکان اشتغال و ازدواج که ندارد، حمایت مالی هم نمی‌شود، چه اتفاقی می‌افتد؟

مشکل ما عدم همدلی و هم‌زبانی است

هاشمی خاطرنشان کرد: حال اگر با این دانشجو برخوردهای سلبی شود، نسبت به مدیریت بی‌اعتماد می‌شود و حتی نظر خود را بیان نمی‌کند. فکر می‌کنم بخشی از مشکلات این است که زبان گفت‌وگو و تفاهم با مخاطب مان را داریم از دست می‌دهیم و البته می‌توانیم این‌گونه نباشیم. مشکل ما عدم همدلی و هم‌زبانی است. ما هنوز هم‌زبان نشده‌ایم و گویا در همین سال از همدلی و هم‌زبانی بیشتر فاصله گرفته‌ایم.باید به هم کمک کنیم. عرصه سخت و دوره بسیار دشواری است زیرا اکنون نفوذ خانواده‌ها بر فرزندانشان کمتر شده و تحرکات اجتماعی افزایش یافته است. رسانه‌ها به شکل بی‌سابقه‌ای توسعه پیدا کرده و اکثر جوانان رسانه‌ای شده‌اند و خطرات و هجمه‌ها فراوان است.

وی بیان کرد: البته کشورمان آن‌قدر فرهنگ غنی دارد که بتوانیم توفیق داشته باشیم. گمان می‌کنم نجات دانشگاه و فرهنگ از سیاست‌زدگی اولین قدم است. همدلی و اعتماد در مبانی مشترک و گفت‌وگو در مورد محل‌های اختلاف دومین گام است.